Schooljournaal: somber boek over mbo

'Een somber boek over het mbo', zo noemt het blad Schooljournaal van de CNV de roman Geen les meer. 'Geen vrolijk verhaal, zeker nu de schrijver door alle reacties bevestigd krijgt dat hij met deze roman de werkelijkheid beschreven heeft.' Niet helemaal waar: het boek is fictie. De werkelijkheid is weliswaar mijn inspiratiebron geweest, maar een weerslag van de waarheid is het zeker niet. Dat lezers hun eigen school in het boek herkennen, maakt mij verdrietig. Ik gun niemand een school als het fictieve ROC Holland.

Het interview dat Ciska de Graaff met me had, vond plaats op 21 december, een dag waarop scholieren demonstreerden tegen de ophokuren. Ook in mijn boek komen de studenten in opstand. Ze willen weer les. Er is een opmerkelijke overeenkomst tussen de echte staking en de fictieve opstand in mijn roman: in beide gevallen krijgen de studenten niet hun zin. De ophokuren komen er, in mijn roman handhaaft de school het principe dat er geen les meer gegeven wordt.

Lees meer..
Goed, de studenten komen in actie. Het is zoiets als patiënten van een ziekenhuis die in actie komen, de cliënten van een advocatenkantoor, de klanten van Albert Heijn. Nogal surrealistisch, lijkt me zo. Maar wat doen de docenten? De mensen die in kranten en tijdschriften immer kritiek uiten over alle onderwijsvernieuwingen? Niets, althans niet in mijn boek. Ze doden idealen met cynisme of vervallen in een wanhopig makende lethargie. En dat terwijl de wereld in de roman zo tragisch is. In het artikel beschrijft Ciska de Graaff, deze werkelijkheid als: 'te veel managers en externe consultants, grootschaligheid, ver doorgevoerde onderwijsvernieuwingen, minder tot geen kennisoverdracht mee, doorgeschoten zelfstandigheid van studenten.' Heeft de lezer in het begin van het boek nog sympathie voor de criticasters van het nieuwe leren, na een tijdje slaat dit om in irritatie over hun apathie. In het interview zeg ik daarover: 'Ze doen niets, ze zijn apathisch, star en cynisch, ze graven zich in in hun eigen waarheid. Jammer: ik denk dat docenten namelijk de sleutel tot de oplossing hebben. Daar zit de kennis van het vak, de relatie met de leerlingen. Geef de macht terug aan de vakkracht. Ik kan me voorstellen dat de hoofdpersoon in mijn roman heel verdrietig wordt van al die consultancybureaus die voor kapitale bedragen het onderwijs verbeteren.'

Aan het einde van het interview merkt de interviewster op dat er in het boek een Minister van Onderwijs voorkomt met een arbeidsverleden als verpleegster. Een treffende gelijkenis met Marja van Bijsterveldt, vindt ze. Wat ik zou doen als ik minister was? Een leuke vraag. Ik fantaseer: 'ik zou de grootschaligheid afschaffen en  de scholen dwingen meer geld te besteden aan het directe docent-leerling contact.' Mijn andere fantasieën staan in het artikel in het Schooljournaal.